De klok als tijdloos object

De tijd kennen

Wie de tijd wil kennen, hoeft niet ver te kijken. Tegenwoordig kan de tijd bijna overal worden afgelezen. Van de app op een smartphone, op een computerscherm, in de auto of van een polshorloge. Of van een klok.

De klok bestaat al sinds mensen heugenis in diverse culturen. De eerste klok was niet meer dan een zonnewijzer. Puur functioneel bedoeld. Maar sinds de ontdekking van de eerste mechanische klok omstreeks de 10e eeuw is de klok meer dan dat. De klok geeft ook een persoonlijke voorkeur aan. Klokken zijn er tegenwoordig dan ook in alle soorten en maten. Zoveel dat het moeilijk is om door de bomen het bos te zien.

Als er zoveel mogelijkheden zijn om de tijd te kennen, waarom spreekt een klok kopen dan nog zo aan?

Typen klokken

In essentie zijn er twee hoofdgroepen voor klokken binnen een interieur.

Allereerst de wandklok die aan een muur wordt bevestigd of aan een standaard. Denk bijvoorbeeld aan een skeletklok of aan een stationsklok.

Tenslotte is er nog de op zichzelf staande klok. Een voorbeeld hiervan is een pendule op een kast.

Typen wijzerplaten

Omdat het aantal mogelijkheden in deze twee hoofdgroepen zo groot is, kunnen klokken nader worden verdeeld in kleinere groepen.

Een daarvan is op basis van de soort wijzerplaat. Dit kan een analoge of een digitale zijn. Een analoge wijzerplaat heeft wijzers terwijl een digitale alleen getallen laat zien. Klokken met slagwerk zijn bijvoorbeeld vaak analoog terwijl een kalenderklok meestal digitaal is.

Typen aandrijvingen

Ook het type aandrijving kan gebruikt worden om klokken nader onder te verdelen. Voor klokken die gebruikt worden in een interieur, zijn er vier mogelijkheden.

Allereerst is er de slingerklok die zijn energie ontvangt door gewichten te gebruiken of een veer op te winden. Denk bijvoorbeeld aan de typische wandklok met slingers.

Moderne klokken werken vaak op wisselstroom. Hier is de energie afkomstig uit het lichtnet. Denk bijvoorbeeld aan een elektrische wekker.

Bij de bekende quartz klok werkt het apparaat met een kwartsoscillator, ook kwartskristal genoemd waardoor de klok preciezer werkt dan een slingerklok. Bij een kwartskristalklok kan de energie gegeven worden door bijvoorbeeld een batterij of door zonlicht. Industriële klokken en flipklokken zijn tegenwoordig vaak gemaakt met kwartskristal.

Tenslotte zijn er de radiografische klokken die niet zelf de tijd registreren. De tijd wordt hier door een externe bron aangegeven met behulp van radiogolven.

Afhankelijk van waar een klok zijn energie vandaan haalt, zal hij meer of minder accuraat de juiste tijd aangeven. De slingerklok is wel het minst secuur waarbij de prestaties steeds beter worden bij andere aandrijvingen.

Materiaal en andere keuzes

Met zoveel technische mogelijkheden als het gaat om het type klok, het type wijzerplaat en het type aandrijving, worden de keuzemogelijkheden nog groter als men kijkt naar alle vormen van materiaal die gebruikt kunnen worden bij de fabricage van een klok. Klokken worden o.a. gemaakt van hout, metaal, kunststof, glas en zelfs van papier. Aan klokken worden dan ook vaak nog extra ornamenten toegevoegd zoals de koekoeksklok of de stolpklok. Een koekoeksklok kopen is tegenwoordig mogelijk in zowel traditionele als moderne stijl.

Sommige liefhebbers zoeken zelfs specifiek naar een klok uit een bepaalde regio of uit een bepaalde tijd of met een specifiek thema. Men zoekt bijvoorbeeld naar een landelijke Groningse klok uit de 17e eeuw of een antieke Zeeuwse scheepsklok.

De plaats van de klok

Hoe komt men tot de keuze voor de geschikte klok met al deze zaken in het achterhoofd? Eén belangrijk aspect moet nog genoemd worden: de plaats van de klok.

Voordat er een keuze wordt gemaakt, zal men allereerst rekening houden met waar de klok geplaatst moet worden. Ook hier zijn de mogelijkheden legio. Denk aan een keuken, badkamer, woonkamer, hal, bureauruimte of slaapkamer. Of zelfs buiten de woning zoals in de tuin, op een terras, op een balkon of in de garage. Ook in de auto, camper,  caravan of op een schip zal een klok niet ontbreken. Aan de plaats waar de klok geplaatst wordt, dankt hij ook vaak zijn naam. Denk bijvoorbeeld aan de keukenklok, de badkamerklok of de buitenklok.

De waarde voor het interieur

Al de genoemde plaatsen kennen echter een eigen interieur. In dat interieur moet de klok passen. In het juiste interieur komt de klok tot zijn recht. Dat bepaalt waarom een klok zo aansprekend is. Een klok staat niet op zichzelf. Hij past bij andere persoonlijke keuzes die gemaakt worden voor het design van het hele interieur. Daarom kopen sommigen een klok van duizenden euro`s of men geeft zelfs een kunstenaar opdracht om een klok te bouwen. Men maakt de keuzes die passen binnen de eigen leefstijl. De klok binnen het geheel bepaalt zijn functionaliteit, waarde en aansprekendheid. En per slot van rekening kijkt men er vaak ook nog eens enkele malen per dag naar.

Wat de keuze voor de meeste geschikte klok ook is, de klok als object blijft tijdloos. Hij is niet weg te denken uit ons dagelijks leven zowel in funtie als in design.